Türkiye'de ilk Covid-19 vakası 11 Mart 2020 tarihinde açıklanırken, Covid kaynaklı ilk ölüm ise 15 Mart 2020 tarihinde gerçekleşti. Aradan geçen son bir yılda halk sağlığına ve toplumsal yaşama ağır darbe vuran pandemi süreci, Türkiye ekonomisini de derinden etkiledi. Pandemi ile geçen son 1 yılda binlerce işletme kapandı, yoksulluk ve işsizlik arttı. Uzmanlara göre, ekonomide yaraların sarılması için devletin ailelere ve işletmelere doğrudan destek vermesi şart. Resmi verilere göre, Türkiye ekonomisi pandeminin vurduğu Nisan-Mayıs 2020 döneminde yaklaşık yüzde 10 küçüldü. Yılın ikinci yarısında açıklanan geniş kredi olanakları ile artan tüketim, Türkiye'nin tüm yılı yüzde 1.8 büyüme ile kapatmasına yol açtı. Türkiye böylelikle G-20 ülkeleri içerisinde Çin ile birlikte 2020 yılını büyüme ile kapatan iki ülkeden biri oldu.
Geçinme şartları zorlaştı
Söz konusu büyümenin, 'Türkiye tarihinin en büyük kredi genişlemesi' ile mümkün olabildiğne dikkat çeken uzmanlar, son bir yılda işten çıkarma yasakları ve kısa çalışma ödeneği gibi önlemlerin işsizlik oranlarını görece olarak sabit tuttuğuna işaret etti. Uzmanlara göre geniş tanımlı işsizliğe bakıldığında, rakamların önemli oranda artmaya başladı ve iş gücüne katılımın düştüğü görülüyor. Uzmanlar, geniş tanımlı işsizlik artışı ile enflasyon da birleşince geçinme şartlarının çok daha zorlaştığını söylüyor. Resmi verilere göre, işsizlik yüzde 13'ler seviyesinde ve pandemi öncesi döneme yakın seyrediyor. Ancak iş aramaktan vazgeçenlerin de dahil edildiği geniş tanımlı işsizlik TÜİK'in son açıkladığı verilere göre, yüzde 29'u aşmış durumda.
Enflasyonda en kötüsü daha görülmedi
Ekonomideki son bir yılı değerlendiren uzmanlara göre, veriler istihdamda son bir yıldaki kaybın 1 milyon kişiye ulaştığını gösteriyor. Bununla birlikte kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin ödeneğinden faydalanan 6 milyona yakın insanın da çok ciddi bir gelir kaybı yaşadığına işaret eden uzmanlar, tüm bu olumsuz gelişmeler yanında, son bir yıllık enflasyon da yüzde 15.6 seviyesinde olduğunu, ancak bu enflasyonun TÜİK tarafından açıklanan resmi enflasyon olduğunu ifade ederek, "2021 yılında da hayat pahalılığı ve buna bağlı olarak yoksulluk artacak. Enflasyona en kötüsünü daha görmüş değiliz" şeklinde konuştu.
Karşılıksız nakit destek şart
Özellikle dar gelirli vatandaşlara doğrudan desteklerin ortaya konması gerektiğine dikkat çeken uzmanlar ve iş dünyası temsilcileri, 2021 yılında, pandemi döneminin yaralarını sarmak için hem küçük işletmelere hem de hane halklarına karşılıksız nakit desteği verilmesi gerektiği görüşünde. Güçlü bir hibe paketine ihtiyaç olduğunun altını çizen uzmanlara göre, verilecek hibelerin de holding veya büyük şirketlere yönelik değil; KOBİ'lere ve esnaf-zanaatkarlara yönelik olması gerekiyor.
